20 ŞUBAT 2019 ERİŞKİNLER İÇİN ENGELLİLİK DEĞERLENDİRMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK HAKKINDA BİLGİ NOTU.
TRAFİK KAZASINDA ENGELLİ SAĞLIK KURULU RAPORU İLE İLGİLİ 20 ŞUBAT 2019 TARİHLİ ERİŞKİNLER İÇİN ENGELLİLİK SAĞLIK KURULU RAPORU İLE ERİŞKİNLER İÇİN TERÖR, KAZA VE YARALANMAYA BAĞLI DURUM BİLDİRİR SAĞLIK KURULU ALINMASI HAKKINDA ERİŞKİNLER İÇİN ENGELLİK DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMENLİK YAYINLANMIŞTIR.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190220-2.htm buradan ulaşabilirsiniz.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190220-2-1.pdf eklerine buradan ulaşabilirsiniz.
20 ŞUBAT 2019 tarihinde yayınlanan yönetmelik ile engelli sağlık kurulu raporlarıyla ilgili bir çok konu değişmiştir. Ülkemizde engelli sağlık kurulu raporlarıyla ilgili ciddi bir belirsizlik ve karmaşıklık bulunmaktadır. Standartların belirli olmasına rağmen mağduriyetlerle ilgili olarak standart bir engellik oranı tespit edilememektedir.
Engelli sağlık kurulu raporu düzenlemeye yetkili hastanelerin aynı maluliyetler için “% 0” “% 1 “40” gibi farklı oranların tespit edilmesine şahit oldum. Hatta % “0” verilen raporun “59” yükseldiğini bile tanıklık etmiş bulunmaktayız.
Ne yazık ki, engelli sağlık kurulu raporu yeterli derecede ölçümler, filmler, grafiler, muayeneler gibi gözlem ve tespitler yapılmadan düzenlendiği bu nedenle bu raporlar ile haklarını almak için başvuru yapan mağdurların çok mağduriyet yaşadığı herkes tarafından bilinen bir gerçek. Nüfus olarak yoğunluğa göre yetkili hastaneler belirleyip bu konu hakkında ayrıca eğitim ve tecrübeye sahip hekimlerden oluşan “sağlık kurulu” tarafından bu raporların düzenlenmesi çok doğru olacaktır. Sadece uzman hekimlerden oluşan sağlık kurullarının raporların düzenlenmesinde ciddi mağduriyetlere ortaya çıkarmaktadır.
Engellilik durumunun tespiti hakkında kısa bir özet geçtikten sonra 20 ŞUBAT 2019 tarihinde yayınlanan ERİŞKİNLER İÇİN ENGELLİK DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMENLİK ne getiriyor sorusuna cevap vermemiz gerekmektedir.
1-30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliklik artık yürürlükten kaldırılmıştır. İstanbul Adli Tıp Kurumu dahil Üniversite hastaneleri artık bu yönetmeliğe göre değil 20 ŞUBAT 2019 tarihinde yayınlanan ERİŞKİNLER İÇİN ENGELLİLİK DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMENLİĞE GÖRE rapor düzenlemek zorundalar.
2-İlk defa kaza ve yaralanmaya bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu düzenlemesinin hangi yönetmelik kapsamında yapılacağı yönetmeliğin 1. ve 2. Maddesinde belirlenmiş bulunmaktadır. Z.M.S.S. (Trafik Sigortası) genel şartlarında 2013 tarihli 28603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre rapor düzenlenmesi bulunmaktaydı fakat bu yönetmeliğin kazada yaralananlara ilişkin hususlar içeren bir yönetmelik değildi. Trafik Sigortası Sigorta Genel Şartları ile 20 Şubat 2019 tarihli yönetmelik birbiri ile bağlantılı hale gelmiştir. Tabi ki burada “kaza nedeniyle zarara uğrayan vatandaşlarımızın mesleği, yaşı dikkate alınmadan herkes için aynı maluliyet tespiti yapılması” tazminat hukukunun genel esasları ile ne kadar örtüştüğü ayrı bir tartışma konusudur.
3-Yönetmelik kapsamında “özel kurum ve kuruluşlarının” sağlık kurulu raporları ile ilgili olarak engellilik durumu için başvuru yapma ve raporlara itiraz etme imkanı tanınmıştır. Özel ve kamu kurum ve kuruluşları rapor ve itiraz ücretlerini kendileri karşılamak zorundadır. Kurum: Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporu ve Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu talep eden kamu ve/veya özel kurum ve kuruluşları ifade etmektedir.
“MADDE 9 – (1) İş kazası ve/veya meslek hastalığı dışındaki terör/kaza/yaralanma nedeni ile meydana gelen fonksiyon kayıplarında Ek-4’te yer alan Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu düzenlenir” 2) Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu, kurumlar tarafından resmi yazı ile terör/kaza/yaralanmaya ilişkin belgelerle birlikte yetkili sağlık kurum ve kuruluşundan talep edilir. Rapor düzenlenmesine ilişkin süreç bu Yönetmeliğin 8 inci maddesine göre yürütülür.
“MADDE 17 – (1) Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporunun ücreti ile bu durumların tespitine yönelik yapılan işlem bedelleri kurumlarca karşılanır. Rapora itiraz edilmesi hâlinde rapor ücreti ile bu durumların tespitine yönelik yapılan işlem bedelleri itiraz eden kişi ise kişi tarafından, kurum ise kurum tarafından karşılanır.
Kaza ve yaralanmaya bağlı durum bildirir sağlık kurulu raporları, kurumlar tarafından resmi yazı ile terör,kaza ve yaralanmaya ilişkin belgelerle birlikte yetkili sağlık kurum ve kuruluşlarından talep edilir hükmü başka bir tartışma konusunu beraberinde getirmektedir.
Trafik kazası mağdurları bireysel olarak rapor tanzim edilmesi talebinde bulunamayacak mıdır?
-Yönetmelikte 2 tür rapordan bahsedilmektedir.
1-Erişkinler için engelli sağlık kurulu raporu, (EK-2)
2-Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu, (EK-4)
Trafik kazası mağdurları, engelli durumları için sosyal haklar, hizmetler veya kazanımlar raporlar dikkate alınarak ilgili kurumlarca belirlenmesi için “EK-4 Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporu’nun düzenlenmesi gerekmektedir. Bu raporlar Ek-2’de yer alan rapora göre düzenlenir. Raporda, var olan kronik hastalıklara ilişkin fonksiyon kayıpları belirtilmez. Sadece terör, kaza ve yaralanmaya bağlı olarak oluşan engellilik durumunun tespiti için bu raporlar düzenlenecektir. Var olan kronik hastalıklarla ve başka olaylardan meydana gelen engellilik durumu için Erişkinler için engelli sağlık kurulu raporu, (EK-2) düzenlenmesi gerekmektedir.
Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporlarında tıbbi tedavi ve rehabilitasyon süreci esnasında süreli, tamamlandıktan sonra sürekli/süreli rapor verilmek üzere fonksiyon kayıplarının değerlendirilmesi yapılır. Durum bildirir raporlarında süreli ve süresiz ayrılımı yapılarak rapor düzenlenmesi gerekmektedir. Sadece mevcut durumun tespiti ile değil tıbbi ve tedavi ve rehabilitasyon sürecinin tamamlanmasından sonra rapor düzenlenmesi gerekmektedir.
Yönetmeliğe göre kazaya bağlı durum bildirir sağlık kurulu raporlarını ancak kurumlar tarafından talep edilebilme imkanı gelmiştir. Bireysel olarak her zaman “Erişkinler için engelli sağlık kurulu raporu, (EK-2)” rapor talep etme imkanı bulunmaktadır. Fakat, tazminat için trafik sigorta şirketleri bu rapora göre değil EK-4 göre ödeme yapmaları gerekmektedir. Bu nedenle EK-2 sağlık kurulu raporunun sigorta şirketleri tarafından kabul edilmeme mevzuata göre yeniden rapor düzenlenmesi talep etme imkanı bulunmaktadır.
Özel kurum ve kuruluşlar ifadesinden sadece “tüm sigorta şirketleri” gibi dar bir yorum yapmak doğru olmayacaktır. Kazaya bağlı olarak ilgisi bulunan tüm kurum ve kuruluşlar EK-4 e göre rapor tanzim edilmesini talep edebilirler. Kurum: “-kamu ve/veya özel kurum ve kuruluşları ifade etmektedir.-” Bu nedenle ilgisi bulunan özel kurum ve kuruluşların bu raporu düzenlenmesini talep edilebilmesi gerekmektedir. Aksi halde sadece sigorta şirketlerine tanınmış bir yetki ile vatandaşın sağlık kurum ve kuruluşlarına başvurma, bilgi edinme gibi özgürlükleri tek taraflı olarak kısıtlanmış olacaktır.
Yönetmelikle ilgili hususlar belirginleşmeden GÜVENCE HESABI gibi kurumlar, EK-4 göre rapor talep için yetkili hastanelerden birini seçerek o hastaneye başvurulması gerektiği ile ilgili cevap yazısı göndermeye başlamıştır.Örnek: maluliyet tespiti için evraklarınız A HASTANESİNE gönderilmiş olup Rapor Tanzimi için o hastaneye başvurulması gerektiği. Vatandaşın yoğunluğuna göre işlemlerini hızlı yürüteceği, randevusunu kolay alabileceği yada ikametgahına göre ulaşımının kolay olacağı “rapor düzenlemeye yetkili hastaneleri” kendi seçme imkanı bulunmaktadır. Bu imkanı tek taraflı olarak ortadan kaldıran talepler hukuken geçerliliği olmayacaktır. Kurumların bu hastanelere neye göre belirlediği ile ilgili objektif bir ölçütte bulunmamaktadır. Çünkü, yönetmelik hükümleri “kurum ve kuruluşların” başvuru yapacağını belirtmiş fakat bu başvurularda mağdurların o kurum ve kuruluş dışında “yetkili olan” başka yetkili kamu hastanelerine başvuramayacağı hususu düzenlenmemiştir. Yönetmeliğe göre önemli olan husus “yetkili olan hastanelerden” EK-4 göre kaza ve yaralanmaya bağlı olarak rapor düzenlenmesidir.
4-Ağır Engelli Birey yerine tam bağımlı birey ifadesi gelmiştir. durumuna göre engel oranı %50 ve üzeri olduğu tespit edilenlerden doku, organ ve/veya fonksiyon kaybı ve/veya psikiyatri tanısı bağlantılı olarak muhakeme yeteneği değerlendirilmesine göre günlük yaşam aktivitelerini yardım almasına rağmen kendi başına gerçekleştiremediğine karar verilen bireyler sigorta şirketlerinden limit kapsamında sürekli bakıcı gideri tazminatı alabilme imkanı bulunmaktadır.
4- Raporlar daha önce olduğu gibi MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen raporları düzenlemeye yetkili sağlık kurum ve kuruluşları ile hakem hastaneler Sağlık Bakanlığınca belirlenir ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlanan hastanelerde düzenlenecektir. Bunun dışında başka hastanelerde düzenlenme imkanı yoktur. Üniversite hastanelerinden yetkili sağlık kurumu listesinde olan hastaneler raporu EK-4 formatına uygun olarak düzenlemek zorundadır. Bunun dışında dava ya da tahkim gibi yargısal süreçler olmadan sevki olmadan üniversitelerin adli tıp kurumlarının EK-4 formatı dışında raporlarının bu yönetmelik tarafından düzenlenmediği için bu yönetmelik kapsamında değildir.
5-Süreli düzenlenen raporlarla ilgili önemli bir düzenleme “Süreli olarak düzenlenen raporlarda, sürenin bitmesine altı aydan kısa bir süre kalması durumunda, engelli bireye talebi üzerine tekrar rapor verilebilir.” Hükmüdür. Bu şekilde süre bitmeden raporun yeniden değerlendirilip tanzim edilmesi talebinde bulunma imkanı doğmuştur.
6-Yönetmelik kapsamında en hatalı husus raporlara yapılacak itiraz prosedüründe bulunmaktadır. Bireysel itirazlarda hak kaybına uğratacak 30 günlük süre olmasına rağmen kurum (sigorta şirketleri gibi) itirazlarında süre aranmamaktadır. Bu husus tazminat ödemede yükümlü olan ile tazminat için hak sahibi olan taraflar arasında adaletsizliğe yol açacaktır. Yaralanan vatandaşların bu raporlar ile bir çok sosyal ve ekonomik hakka sahip olma imkanları bulunmaktadır. Bu haklarını ile ilgili itirazların 30 gün gibi bir sürede hak kaybına neden olabilecek şekilde indirilmesi hakkaniyete uygun değildir. Bu durumun kesinlikle eşitlik olacak şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.
Raporlara itiraz
MADDE 12 – (1) Raporlara, engelli birey, vasisi veya raporu talep eden kurum tarafından müdürlüğe itiraz edilir. Bireysel rapor itirazları, ilgilisine teslim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yapılır. Süresinde yapılmayan itirazlar değerlendirilmez. Kurum itirazları gerekçe belirtilerek yazılı olarak yapılır. Kurum itirazlarında süre aranmaz.
(2) Rapora itiraz edilmesi hâlinde birey, müdürlük tarafından yetkili en yakın farklı bir sağlık kuruluşuna ya da önceki raporu farklı sağlık kuruluşundan alınmış ise sürekli izleminin yapıldığı sağlık kuruluşuna gönderilir. İtiraz edilen rapor ile itiraz üzerine verilen rapordaki kararlar aynı yönde ise rapor kesinleşir. Rapor sonuçlarının farklı olması ve itirazın devam etmesi hâlinde, müdürlük tarafından en yakın hakem hastaneye yönlendirilir. Hakem hastane tarafından verilen karar kesindir.
7-Daha önce raporları mevcut olan kişilerin kazanılmış hakları korunmuştur. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 18 yaş üstü engelliler için düzenlenmiş sürekli ibareli sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış istihdam, eğitim, sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için süreli raporlarda rapor süresinin bitimine kadar kurumlarca rapor istenemez.
8-Sahte raporların önüne geçmek ve raporlara ulaşımı kolaylaştırmak için yerinde bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeye göre raporlar sistemde tutulur. Raporlar rıza alınarak sistem üzerinde ilgili kamu kurumlarınca paylaşılır. Raporların elektronik ortamda düzenlenmesi GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren rapor vermeye yetkili sağlık kurum ve kuruluşları raporların elektronik ortamda düzenlenmesine dair sistemlerini bir yıl içerisinde tamamlar. Elektronik imzalı veri paylaşım sisteminin gerçekleşmesini müteakiben kurumlara yazılı belge düzenleme işlemleri sonlandırılır.
SONUÇ :
1-Raporlarla ilgili standartlar daha da belirginleştirilmiştir,
2-Kazaya bağlı raporlar ve engelli sağlık kurulu raporları fark belirginleştirilmiştir,
3-Özel ve kamu kurum ve kuruluşlara engellilik tespiti için başvuru ve itiraz hakkı açıkça belirtilmiştir,
4-Kazaya bağlı raporların EK-4 şeklinde durum bildirir rapor olarak tanzim edilmesi hususu getirilmiştir,
5-Raporlara itiraz için bireylere 30 gün, kurumlar itirazlarını süresiz yapabilecektir,
6-Raporların sisteme yüklenmesi ile erişebilme imkanı kolaylaştırılmıştır,
7-Raporların elektronik imzalı veri paylaşımı tanzim edilip süre kısalıp kontrol artırılmıştır.
Tüm bu değişikliklerden daha önemli olan “raporların” sadece uzman hekimlerden oluşan sağlık kurulları tarafından değil “bu konuda eğitim almış tecrübeli” hekimlerden oluşan nüfusa göre yetkilendirilmiş yetkili hastanelerde sağlık kurulları tarafından ölçümlerin yapılarak, film, grafi, tahlil, tetkik ve muayenelerin yapılarak raporların tanzim edilmesidir. Trafik kazalarında sürekli rapor alıp sonrasında tazminat alan süreye kadar, mağdurlar ciddi bir ekonomik zarara maruz kalmaktadır. Sürekli rapor için süreç 7 ya ile 12 ay bulmaktadır. Bu nedenle trafik kazası geçiren tüm mağdurlar için iyileşme dönemi için sigorta şirketleri tarafından ön ödeme yapılması gerekmektedir. Bu ödeme geçici iş görmezlik kapsamında değil gelecekte muallak engellik durumuna göre sürekli iş görmezlik tazminatından düşülecek bir ön ödeme olması gerekmektedir.
Yorumlar